Nosebo etkisi hastanın, ilacın kendisine yan etkiler getireceğine inanması nedeniyle, farmakolojik olarak etkisiz bir ilaç verilse bile hastada hastanın beklediği bazı yan etkilerin görülmesi durumudur. Plasebonun olumsuz hali olarak da nitelendirilebilir. Vikipedi
Ercan Caner, Sun Savunma Net, 23 Ocak 2022
Yeni bir çalışmaya göre; COVID-19 aşısı olan insanların üçte ikisinden fazlasının yaşadığı yaygın yan etkilerin, aşının kendisinden ziyade ‘‘NOSEBO ETKİSİ’’ olarak adlandırılan (Şeker Hapı), olumsuz anlamda bir plasebo etkisine bağlanabileceği ortaya koyulmuştur.
Nosebo etkisi; tıpkı bir insanın fiziksel ve zihinsel sağlık durumunun, sahte bir ilaç alımı sonrasında iyileşmesi olarak çok iyi bilinen plasebo etkisi gibidir, ancak sonuç olumlu olmak yerine negatiftir.
Boston, Beth Israel Deaconess Medical Center (BIDMC)’den araştırmacılar, aşı olan insanların rapor ettikleri yan etkileri, plasebo enjeksiyonu yapılan yani aşı içermeyen sıvının enjekte edildiği insanlarınkiler ile karşılaştırmıştır.
Araştırmacılar; 22.578 plasebo ve 22.802 aşı uygulanan insanların yan etki raporlarını içeren 12 COVID-19 aşı klinik aşı denemesinden elde edilen verileri analiz etmişlerdir.
Bilim insanları aşı olan insanların önemli ölçüde yan etki rapor ettiklerini bulmasına rağmen, plasebo uygulanan insanların yaklaşık üçte birinin de en yaygın baş ağrısı ve yorgunluk gibi yan etkilere maruz kaldıklarını rapor ettiklerini tespit etmişlerdir.
Harvard Tıp Okulundan Tıp Profesörü ve araştırma sonuçlarını açıklayan makalenin yazarı Dr. Ted J. Kaptchuk, baş ağrısı ve yorgunluk gibi özellikle noseboya duyarlı olduğunun gösterildiği spesifik olmayan semptomların, birçok bilgi broşüründe COVID-19 aşısı ardından en yaygın yan etkiler arasında olduğunu ifade etmiştir.
Kaynak: American Industrial Magazine
Dr. Kaptchuk, kanıtların bu tür bilgilerin insanların yaygın günlük hislerini yanlış olarak aşı ile ilişkilendirmesine veya insanları yan etkilerle ilgili bedensel duygulara karşı aşırı uyanık hale getiren merak ve endişeye sevk ettiğine yönelttiğini de sözlerine eklemiştir.
Nosebo Etkisinin Tesirleri Nelerdir?
İlk doz sonrası, plasebo uygulanan insanların %35’den fazlası; baş ağrısı (%19,6) ve yorgunluk (%16,7) hissi veren ateş gibi bütün bedeni etkileyen sistematik yan etkiler yaşamışlardır.
Plasebo uygulananların %16’sı da enjeksiyon uygulanan yerde ağrı, kızarıklık veya şişme gibi en az bir yan etki rapor etmiştir.
Aşı uygulananlardan ilk enjeksiyon sonrası en az sistematik bir sistematik yan etki rapor edenlerin oranı ise %46’dır ve bunların üçte ikisi en az bir yan etki yaşadığını belirtmiştir.
Bu gruptaki insanlara aktif olarak aşı uygulandığından, rapor edilen yan etkilerin birçoğunun plasebo uygulanan grupta da gözlemlendiği göz önüne alındığında, yan etkilerin en azından bir kısmı nosebo etkisiyle ilişkilendirilebilir.
Kaynak: Infomineo
Araştırmacıların yaptığı analize göre, nosebo etkisinin aşı uygulanan gruptaki tüm yan etkilerin %76’sını ve rapor edilen bütün lokal etkilerin neredeyse dörtte birini oluşturduğu görülmektedir.
Çalışma ayrıca, ikinci dozdan sonra plasebo uygulanan grupta yan etki görülme olaylarının daha düşük olduğunu, ancak gerçekten aşı uygulananlarda ise yan etkilerin daha yüksek olduğunu ortaya çıkarmıştır.
Yan Etkiler Hakkında Bilgi Vermemek Daha mı İyi?
Bazı araştırmacılar, insanlara aşıların potansiyel yan etkileri hakkında daha az bilgi verilmesini savunurken, Dr. Kaptchuk bütün insanları yan etkiler konusunda tam olarak bildirmenin etik açıdan daha doğru olduğunu savunmaktadır.
Dr. Kaptchuk, tıbbın güvene dayandığını söyleyerek; bulguların halkın nosebo etkileri konusunda bilgilendirilmesinin, COVID-19 aşılarıyla ilgili endişeleri azaltmaya ve bunun da insanlardaki aşı tereddüdünü azaltmaya yardımcı olabileceğini savunmaktadır.