Enerji Savaşları

ABD ve Doğal Gaz İhracatı

Avrupa Birliği enerji piyasasının daha fazla içinde olmak isteyen ABD, Enerji Bakanlığı tarafından özgürlük gazı olarak adlandırılan kendi doğal gazını Avrupa’ya ulaştırmak için çaba gösterirken, Rusya ise ABD’den gelen doğal gaz artışı konusunda büyük endişeler yaşamaktadır.

Ercan Caner, Sun Savunma Net, 22 Şubat 2022

Teekay Corp. Şirketi tarafından işletilen Oak Spirit LNG tankeri Polonya’ya yaptığı ilk doğal gaz ihracatı sonrasında Polonya’nın Swinoujcie limanında görülmektedir. 25 Temmuz 2019. Kaynak: Bloomberg

Amerikalıların enerji fiyatları söz konusu olduğunda ne kadar şanslı olduğumuz konusunda hiçbir fikirleri yoktur. Her ne kadar yüksek enerji fiyatlarının da katkıda bulunduğu, 1982 yılından bu yana görülen en yüksek enflasyon oranı nedeniyle acı çekiyor olsak da Avrupalı dostlarımıza göre çok daha ucuz olan enerji fiyatlarının tadını çıkarıyoruz.

Amerikan doğal gazı (LNG – Sıvılaştırılmış Doğal Gaz), aşırı yükselen fiyatlara tepki olarak Avrupa’ya akmaktadır ve bu ABD şirketleri için çok iyi bir iş fırsatının yanı sıra, Rusya’nın enerji tedarik piyasasındaki gücüne karşı bir denge unsuru ve sadık müttefiklerimize karşı bir iyi niyet jestidir.

Avrupalılar, doğal gazda son derece yüksek fiyatların oluşmasına neden olan bir arz sıkıntısı yaşamaktadır. 2021 yılının sonlarındaki en yüksek noktasında, Avrupa’da toptan doğal gaz fiyatı, bir önceki yılın aynı dönemine göre altı kat daha fazla olmuştur.

Doğal gaz fiyatları o zamandan beri biraz düşmüş olsa da Amerika Birleşik Devletleri’ndeki seviyesinin hâlâ altı buçuk katıdır. Ortalama bir Avrupalı için bu durum, ev ısıtma ve elektrik fiyatlarının çok yüksek olması ve hatta doğal gaza dayalı bazı endüstrilerin kapanması anlamına gelmektedir.

 ABD 12 Aylık Tüketici Fiyatları Endeksi

Rus doğal gaz arzındaki kısıtlama Avrupa’da yaşanan sıkıntının en önemli nedenlerinden bir tanesidir. Rusya Federasyonu, Ukrayna sınırındaki devasa askeri yığınağa ilave olarak, Avrupa’ya yaptığı doğal gaz ihracatını da bir silah olarak kullanmaktadır. Rus doğal gazını taşıyan boru hatları genel olarak Avrupa doğal gaz ihtiyacının %35’ini sağlarken, günümüzde bu pay %17 seviyesine kadar gerilemiş durumdadır.

2021 yılı sonbaharından bu yana Rusya, Avrupa’ya doğal gaz tedarikinde sözleşmelerden kaynaklanan yükümlülüklerini yerine getirmektedir ve bu arz normal doğal gaz arzının yarısı kadardır. Gazprom bunun yanı sıra, özellikle LNG alabilmek için gereken özel liman tesisleri bulunmayan Almanya olmak üzere Avrupa’daki doğal gaz depolama tesislerini, kış ayaları öncesinde her zamanki seviyelerine kadar doldurmamıştır.

Rusya’dan sağlanan doğal gaz eksikliğini Avrupa’nın kendi doğal gaz alanlarındaki azalan üretim, soğuk bahar ayları nedeniyle düşen stoklar ve normalden daha az rüzgâr enerjisi üretimiyle birleştirirseniz mevcut enerji sıkıntısının boyutlarını tam olarak görebilirsiniz.

Avrupa’nın 2022 yılı için doğal gaz durumu belirsizliğini korumaktadır. 2021 yılının ilk yarısındaki güçlü talep, kış dönemi öncesinde depolama tesislerinde önemli bir doğal gaz rezerv birikimine izin vermemiştir. Bu nedenle Avrupa özellikle ithalata bağımlı hale gelmiş durumdadır.

Henry Hub Natural Gas Spot Price (Dollars per Million BTU), 16 Şubat 2022

Rusya Federasyonu’nun LNG ihracatını artırma konusundaki isteksizliği ve sıkışık durumdaki LNG piyasası Avrupa’nın kış döneminde bir enerji kriziyle karşı karşıya kalmasına ve depolardaki doğal gazın hızla tükenmesine neden olmuştur.

Aşağıdaki grafikte, 2021 yılındaki doğal gaz depo stokları, 2016-2020 dönemine göre kıyaslanmaktadır. Ocak 2021’de doğal gaz depo stok seviyesi ortalamanın biraz üzerindedir, ancak Ekim 2021’e kadar geçen sürede ortalamanın önemli ölçüde altına düşmüştür. Grafik, talep, ithalat ve üretimin bu değişime nasıl katkıda bulunduğunu göstermektedir.

Giderek artan LNG ithalatı aradaki farkın büyük bir kısmını oluşturmaktadır. Ocak 2022’de Avrupa sıvılaştırılmış doğal gaz ithalatı bir yıl öncesine göre neredeyse üç kat artmış durumdadır. Amerika Birleşik devletleri LNG ihracatı, Avrupa doğal gaz piyasasını istikrara kavuşturmanın önemli bir unsurudur.

2016-2020 ortalamasına göre bozulan Avrupa Ocak-Eylül 2021 doğal gaz dengesi. Kaynak: Bruegel based on Eurostat

ABD Enerji Bakanlığı’ndan Andrew Light’a göre, geçtiğimiz hafta itibarıyla, 2022 yılında Avrupa’ya ulaşan ABD LNG kargo tanker sayısı 60 olmuştur ve bu miktar, zor zamanlarında Avrupa’ya sağlanan ilave LNG’nin yaklaşık olarak yarısını oluşturmaktadır. ABD LNG üreticileri yüksek Avrupa doğal gaz fiyatlarına çok iyi tepki göstermiş ve Amerika Birleşik Devletleri Ocak 2022’de dünyanın en büyük LNG ihracatçısı konumuna yerleşmiştir.

Bununla birlikte, 11 ABD’li senatör, Enerji Bakanı Jennifer Granholm’a gönderdikleri 03 Şubat 2022 tarihli bir mektupta, artan fiyatların Amerikalı tüketiciler üzerindeki etkisini azaltmak maksadıyla, ABD doğal gaz ihracatını sınırlamak üzere harekete geçmeye çağırmıştır. Bu öneri kötü niyetli olmasının ötesinde, potansiyel olarak ABD dış politikasını da baltalayan bir öneridir.

Avrupa ülkelerine Rus doğal gazı yerine ikame LNG sağlama potansiyeli, doğal gazı bir silah olarak Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in etkisini azaltmaktadır. İşte bu nedenle ABD Başkanı Joe Biden, Avrupa’ya doğal gaz sağlamak maksadıyla ABD’nin kendi doğal gazı dışında da alternatifler aramaktadır ve bu maksatla Katar Emiri Şeyh Tamim bin Hamad Al Thani ile görüşmüş ve Japonya’yı da LNG’nin bir kısmını Avrupa’ya yönlendirmeye ikna etmiştir.

ABD Başkanı Biden ve Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, 28 Ocak 2022 tarihinde yaptıkları ortak açıklamada Avrupa’nın enerji krizini çözmek için atılan adımları övmüştür. Washington kesinlikle üzerine düşeni yapmaktadır. Avrupa’ya gönderilen doğal gaz tanker sayısı yeni rekorlar kırarken Asya’ya gitmekte olan doğal gaz tankerleri de Avrupa’ya yönlendirilmiştir.

ABD Doğal Gaz Rezervleri. Kaynak: dribbble.com

Soğuk havalarda, doğal gaza dayanan ürünlerin üretimini azaltarak gaz talebini kısmak da Avrupa’nın bu zorlu kışı atlatmasına yardımcı olabilir. Ancak, uzun vadede Moskova’nın baskısını azaltmak için Avrupa’nın Rus boru hattı doğal gazına olan bağımlılığından kesinlikle kurtulması gerekmektedir. Bu alanda yenilenebilir elektrik enerji kaynaklarına geçiş doğru yönde atılmış büyük bir adımdır.

ABD dış politikasını baltalamaya ilave olarak, LNG ihracatını kısmanın ülke içindeki LNG fiyatlarında fazla bir fark oluşturması da mümkün değildir. ABD, dünyanın en düşük doğal gaz fiyatlarının keyfini çıkarmaktadır. LNG ihracat kapasitesi sürekli artan ABD’nin hâlâ devasa doğal gaz rezervleri bulunmaktadır ve üretimin artan ihracat kapasitesiyle birlikte artması da muhtemeldir. Dünya, sıfır karbonlu enerji sistemine geçerken önünde sonunda doğal gazdan uzaklaşacaktır, ancak ABD, yakın gelecekte düşük doğal gaz fiyat avantajından faydalanmaya devam edecek gibi görünmektedir.

Doğal gaz ihracatının sınırlandırılması talebi, seçim yıllarında enflasyonu kırmaya yönelik siyasi bir tepkidir. Ancak Amerika Birleşik Devletleri’nde iç talebi karşılamaya yetecek bollukta doğal gaz bulunmaktadır ve pandemi sırasında yaşanan düşüşün ardından arzda toparlanma görülmektedir. Biden yönetimi Avrupa’yı ısıtmak ve Rus saldırganlığına karşı çıkmak gibi çok daha büyük meselelere odaklanmakla doğruyu yapmaktadır. ABD’den dünya enerji piyasasına sürülen enerji kaynaklarının avantajlarından bir tanesi, devlete ait şirketlere oranla siyasi manipülasyonlara çok daha az maruz kalmalarıdır. ABD özel şirketleri kendi iş kararlarını kendileri vermektedir. Enflasyonun verdiği acılara rağmen şimdi kesinlikle bu politikayı değiştirme zamanı değildir.

Sayın Samantha Gross tarafından kaleme alınan makalenin orijinal metnine aşağıdaki link üzerinden erişebilirsiniz.

https://www.brookings.edu/blog/order-from-chaos/2022/02/18/now-is-not-the-time-to-limit-u-s-natural-gas-exports/